Bölgesel Özellikler – Zeytin Tarımı Açısından Önemi

• Bursa ilinde yaklaşık 11,844,598 meyve veren zeytin ağacı bulunduğu bildiriliyor. 

• Marmara Bölgesi, Türkiye zeytin üretiminde özellikle sofralık üretimle öne çıkıyor. Türkiye üretiminin yaklaşık %18’i Marmara Bölgesi’nden geliyor. 

• Marmara bölgede yaygın zeytin çeşidi Gemlik (kıvırcık) olup, Orhangazi, İznik, Gemlik hattında yoğun yetişiyor. 

• Bursa’da sofralık zeytinin önemli bir kısmı Gemlik çeşidi olup, il sofralık üretimde ülke içinde önemli bir konumda.

• Bursa Tarım İl Müdürlüğü’nün “Zeytin ve Zeytinyağı Rekolte Tespit Komisyonu” çalışmaları kapsamında, Bursa’nın Türkiye’nin sofralık zeytin üretiminde %20 payla öne çıktığı belirtiliyor.

Bu veriler, Bursa/Marmara bölgesinin “sofralık zeytin üretim merkezi” konumunu teyit ediyor.

2025 Sezonuna Yönelik Beklentiler & Tahminler

Rekolte & “Yok Yılı” Riski

• Bursa’da üreticiler, 2025–2026 sezonunun “yok yılı” olabileceği yönünde uyarılar yapıyor; geçen dönemlere göre rekoltenin %40 ya da daha fazla düşebileceği değerlendiriliyor. 

• Bazı kaynaklarda TÜİK’in ilk tahminlerine göre Türkiye genelinde zeytin üretiminin %40 azalarak 2,25 milyon tona düşeceği öngörülüyor.

• Buna bağlı olarak Bursa ve Marmara bölgesi de aynı olumsuz etkiyi hissedebilir, çünkü bölge üretimde merkezi rol oynuyor.

Fiyat & Girdi Baskıları

• Marmarabirlik 2024/2025 kampanyasında sofralık zeytinde tavan fiyat 125 TL, taban fiyat 47 TL, yağlık zeytin fiyatı 45 TL olarak belirlenmiş durumda. 

• 1 kg zeytin üretim maliyetinin Marmara Bölgesi’nde 34,20 TL olarak açıklandığı bir kaynak var.

• Girdi maliyetlerindeki artış (gübre, işçilik, enerji) üreticiler üzerindeki baskıyı artıracak; düşük rekolte + yüksek üretim maliyeti kombinasyonu gelirleri aşağı çekebilir.

Güçlü Noktalar & Avantajlar

• Bursa / Marmara bölgesi, sofralık zeytin konusunda marka bilinirliğine sahip (özellikle Gemlik zeytini). Bu ürün kalitesi ve coğrafi işaret avantajı yaratır.

• Bölgedeki altyapı — kooperatifler (Marmarabirlik gibi) — üretim, işleme ve pazarlama kanallarına erişim açısından üreticilere avantaj sağlayabilir.

• Yüksek kalite ürün segmentinde talep devam ettiği sürece, düşük rekolte fiyatları yukarı çekebilir ve premium ürünler daha iyi gelir sağlayabilir.

Zayıf Noktalar & Riskler

• Rekolte düşerse arz daralır, bu da bazı üreticilerin ürününü toplama maliyeti karşısında zarar etmesine neden olabilir.

• Fiyat artışı tüketiciyi olumsuz etkileyip arz talep dengesini bozabilir.

• Kuraklık, düzensiz yağış, don gibi iklimsel riskler bölgede hasarı yükseltebilir.

• Kooperatif kapasitesi ve stok yönetimi stratejileri yetersizse dalgalanmadan etkilenme olasılığı artar.

Öneriler & Odak Alanları

1. Stok Yönetimi & Erken Planlama
   Ekimleme, budama, sulama planları erken yapılmalı. Stok kontrolü ve kooperatif bazlı rezerv stratejileri oluşturulmalı.

2. Kalite Odaklı Üretim
   Düşük verimli yıllarda miktar sınırlı olacağı için kalite farkı gelir fırsatı yaratabilir. Organik üretim, sürdürülebilir uygulamalar vb. öne çıkarılabilir.

3. Risk Sigortası / Destek Mekanizmaları
   Tarımsal sigortalar (TARSİM vb.), devlet destek programları ve kooperatif destekleri kritik olacak.

4. Pazarlama & Markalaşma
   Coğrafi işaret (Gemlik gibi), markalaşma, ihracat kanalları aracılığıyla katma değeri yüksek pazarlara yönelinmeli.

5. Çeşit Çeşitliliği & Çevresel Uyum
   Ek bir sigorta olarak farklı zeytin çeşitlerine yönelmek ya da mikro bölgelerde üretim çeşitliliği artırılabilir.